In de vijfde en laatste bijdrage in de reeks posts met betrekking tot de vraag:  hoe kan men als inspectie-instelling invulling geven aan de eisen van §  4.1.3 en §  4.1.4 van ISO 17020:2012?  gaan we in op de Bow-Tie methode. Hoe kan het risico van schending van de onpartijdigheid en onafhankelijkheid geïdentificeerd en verholpen worden met gebruikmaking van deze techniek?

a) Bow-tie analysis – B.21. van de ISO 31010

De bow-tie methode is en gestructureerde analysetechniek waarmee men oorzaak en gevolg kan analyseren. Net zoals de SWIFT– en de HAZOP-methode is ook de Bow-Tie-methode afkomstig uit de petrochemie c.q. de luchtvaart. Voor het identificeren van risico’s stelt de norm ISO 31010 dat de methode “bow tie analysis” “not applicable”, of te wel “niet toepasbaar” is. Als men echter de “bow-tie-analyse” niet alleen voor de risico-identificatie, maar ook als basis voor de eliminatie van het risico gaat toepassen, heeft men een zeer interessant middel ter beschikking. Met behulp van de “bow-tie-techniek” kunnen met name complexe situaties overzichtelijk afgebeeld worden. In een bow-tie (vertaald: vlinderdas) kan immers ieder gevonden (geïdentificeerd) risico afgebeeld worden. In het knoopje in het midden wordt het risico opgeschreven; links van de knoop worden uitgewaaierd alle mogelijke oorzaken opgevoerd en aan de rechterkant worden eveneens uitgewaaierd de mogelijke gevolgen van een risico, indien het niet wordt geëlimineerd, afgebeeld.

TIP: Indien meerdere risico’s geïdentificeerd zijn, is het handig meerdere bow-ties aan te maken; men dient telkens één bow-tie per gevonden risico in te vullen.

Benodigde input

Er is begrip voor oorzaak en gevolg van een risico nodig, alsmede kennis van de grenzen en van de controle mogelijkheden om preventief te kunnen handelen.

Het proces

De vlinderdas-schets wordt gevuld met het risico (midden) en aan de linkerkant de oorzaken en aan de rechterkant de gevolgen. Van de oorzaken en de gevolgen worden lijntjes naar het probleem (geïdentificeerd risico) getrokken. Onder de vlinderdas kunnen de voorbeelden van maatregelen, die het management kan treffen, opgeschreven worden.

De output

Één of meerdere overzichtelijke schetsen (diagrammen) van een belangrijk risico (bedreiging) met de mogelijkheden om te handelen, simpel in één model, in kaart gebracht.